Rất ghét sếp nhưng vẫn phải chiều ông ta

Phần lớn chúng ta đều biết rõ cách làm cửa những người chuyên đi vận động, người thăm dò ý kiến, người viết diễn văn và những học giả uyên thâm. Lòng tự hào đất nước, tôn trọng lực lượng quân đội, đánh giá đúng mức mối đe dọa ở nước ngoài, niềm tin rằng phương Đông và phương Tây không dễ hòa hợp - tôi đồng ý với Reagan về tất cả những điều này. Ở đây cần lưu ý rằng: Trong ba năm từ khi tôi tuyên bố ứng cử vào Thượng viện cho đến thời điểm cuối cùng của năm đầu tiên làm thượng nghị sỹ, ảnh hưởng tích cực bất thường, đôi khi quá đà, của báo chí đem lại khá nhiều lợi ích cho tôi.

Và tôi nhớ đến câu trả lời của nàng hồi vận động tranh cử, khi một phóng viên hỏi Michelle làm vợ một chính trị gia là thế nào. Họ muốn được bào đảm rằng luôn có người quan tâm đến họ, lắng nghe họ - rằng số phận của họ không phải đi một quãng đường dài đến hư không. Ý tôi cũng không phải là chúng ta chỉ cần họp với Anh và Togo rồi làm bất cứ việc gì ta muốn.

Không phải chúng ta không có tiền mà đất nước ta đã không nhận thức được tính cấp bách của vấn đề. Không có chiến lược rõ ràng, được công chúng ủng hộ và được thế giới thấu hiểu, nước Mỹ sẽ thiếu cơ sở hợp lý - và do đó thiếu sức mạnh cần thiết để bảo đảm thế giới sẽ an toàn hơn. - đơn giản chỉ là biểu hiện của chủ nghĩa đế quốc Mỹ, mục tiêu chỉ là khai thác lao động giá rẻ và nguồn tài nguyên thiên nhiên của các nước khác và tiêm nhiễm vào các nền văn hóa chưa u hóa những niềm tin suy đồi.

Thay vì tuân theo quy tắc do Mỹ đề ra, các nước nên chống lại nỗ lực bành trướng vai trò bá chủ của Mỹ; họ nên đi theo con đường phát triển của riêng họ, tìm lãnh đạo trong những người theo chủ nghĩa dân túy cánh tả như Hugo Chávez[264] của Venezuela, hoặc quay lại những nguyên tắc xã hội truyền thống như đạo Hồi. 'Bố con mình nói chuyện này sau trận đấu nhé?", tôi bảo con bé. Đến giờ tôi thấy mình ngày càng quay lại gần hơn với nguyên tắc sông cơ bản của mẹ tôi - "Con nghĩ việc đó sẽ khiến con cảm thấy thế nào?" - câu nói đó trở thành kim chỉ nam cho hoạt động chính trị của tôi.

Khái niệm giai cấp thấp kém da đen - với hành vi và giá trị riêng biệt, xa lạ - cũng đóng vai trò trung tâm trong chính trị Mỹ hiện đại. Các gia đình khác đơn giản là không có sự giúp đỡ như thế. Không cần sự hỗ trợ của những lời giáo lý hay sức mạnh bên ngoài, mẹ tôi cố gắng hết sức truyền cho tôi những giá trị mà rất nhiều người Mỹ được học ở nhà thờ vào Chủ nhật: trung thực, cảm thông, kỷ luật, không sớm hài lòng, làm việc chăm chỉ.

Phần lớn người Mỹ đa trắng thấy rằng họ không hề liên quan gì đến phân biệt chủng tộc, và chính họ cũng có quá nhiều thứ phải lo rồi. Ngày nay, với những vụ bắt cóc trẻ em trên bản tin và việc nghi ngờ mọi biểu hiện tự phát hoặc thậm chí chì cần hơi uể oải của con trẻ, thời gian biểu của bọn trẻ được thu xếp rất xung khắc với thời gian biểu của bố mẹ. Bà thích trẻ con - bất cứ đứa trẻ nào - bà thường đặt chúng vào lòng, cù nhẹ vào người chúng, chơi với chúng hoặc xem xét bàn tay chúng, tìm ra những điều kỳ diệu từ xương, đường gân và làn da chúng và thích thú với những điều tìm được.

Đôi khi nghe Michelle kể về bố nàng tôi cảm thấy niềm hạnh phúc vẫn vang vọng trong nàng. Không nhiều đồng sự Dân chủ của tôi hiểu rõ sự mỉa mai đó. Còn các chuyên gia thuộc đủ các nhóm chính trị khác nhau thì đề xuất một loạt các cải cách thực tế nhưng nhỏ lẻ.

Khi những năm thử thách đó qua đi và bọn trẻ bắt đầu đi học. Có lẽ điều đó đã nói lên chủ đề thứ hai, mang tính riêng tư hơn của cuốn sách này, đó là làm cách nào để tôi, hay bất cứ ai khác trên chính trường, có thể tránh được cạm bẫy của sự nổi tiếng, tham vọng muốn làm hài lòng mọi người, nỗi sợ hãi trước thất bại, để giữ được cốt lõi của sự thật - tiếng nói duy nhất bên trong mỗi con người chúng ta, nhắc nhở về cam kết sâu xa nhất của chúng ta. Phần lớn tuổi họ đều xấp xỉ như tôi hoặc hơn, vì thế ít nhất hẳn họ đều nhớ, nếu không phải đã tham gia trực tiếp vào những tháng ngày kinh khủng ba mươi năm trước.

Nếu trả lời đúng ý họ tất cả các câu, tôi nghĩ, thì bạn đã tự giam mình trong cuộc chiến phe phái mà bạn hứa hẹn sẽ chấm dứt. Tôi có thể kiếm được một công việc có lương cao, và nếu tôi phải ở lại cơ quan muộn hơn thì ít nhất gia đình tôi cũng được hưởng lợi ích nhiều hơn ví dụ như nhờ đó Michelle có thể giảm giờ đi làm của nàng hoặc chúng tôi sẽ có nhiều tiền hơn để nuôi bọn trẻ. Về mặt này, thái độ của người da đen trước nguồn gốc gây ra tình trạng nghèo đói kinh niên còn bảo thủ hơn so với giới chính trị da đen có thể thừa nhận.

Các công ty Mỹ bắt đầu phải đối mặt với cuộc cạnh tranh từ các nhà sản xuất có chi phí thấp ở châu Á, và đến thập kỷ 80, một cơn lũ hàng nhập khẩu giá rẻ - gồm hàng dệt may, giày dép, điện tử và thậm chí cả ô tô - bắt đầu chiếm lĩnh một phần đáng kể thị trường nội địa Mỹ. Tôi không nói rằng tất cả những người cấp tiến đều đột nhiên hiểu ra ngôn ngữ tôn giáo hay chúng ta đã chấm dứt đấu tranh đòi thay đổi thể chế vì “một nghìn điểm sáng”[190]. Nó khiến cho ông phải nhiều lần thương lượng với các bang miền Nam với mục đích duy trì một đất nước không có chiến tranh, phải phong chức rồi lại sa thải hết vị tướng này đến vị tướng khác, hết chiến lược này đến chiến lược khác khi chiến tranh xảy ra, phải suy rộng Hiến pháp đến điểm tận cùng để đưa cuộc chiến đến thắng lợi cuối cùng.