Đây là một hoạt động phức tạp hơn, những cũng hệ thống hơn hai cấp độ trước. Có thể chỉ cần xem qua cuốn sách, bạn đã nói ngay được tính chỉnh thể của nó trong đôi ba dòng. Ông đã không xét đến các tiên đề khác về mối liên hệ giữa các đường thẳng song song.
Ví dụ, một người biết và am hiểu một số dữ kiện về lịch sử nước Mỹ, theo một luồng tư tưởng nào đó, có thể dễ dàng đọc để thu thập thêm thông tin và vẫn hiểu các thông tin theo cách tương tự. Việc phác thảo cấu trúc một tác phẩm giả tưởng hoàn toàn khác việc phác thảo dàn ý một cuốn sách miêu tả giải thích. Cuốn sách có tính tổng hợp và bao quát cao, nhưng cũng rất cụ thể, nên có ích cho mọi độc giả, bất kể ở thời đại nào và cho thể loại văn bản nào.
Nếu có kỹ năng đọc tốt, bạn có thể thấu hiểu được toàn bộ nội dung tác phẩm chỉ trong một lần đọc. Chúng ta cũng không nên hy vọng tất cả các tác giả sẽ trả lời các câu hỏi của ta cùng một kiểu. Có những sản phẩm do tác giả đưa ra mang tính chung chung, phổ biến nên có thể áp dụng cho tất cả mọi người.
Bạn sẽ duy trì được trạng thái đó nếu chú ý đễn những lời khuyên của chúng tôi. Trẻ cần đạt đến giai đoạn đọc chín chắn này khi ở tuổi vị thành niên. Cố gắng định nghĩa từ này là một vấn đề gây nhức đầu và bạn phải tìm hiểu sâu về triết học để hiểu được vấn đề.
Lúc đó, bạn phải trả lời được câu hỏi Đúng ở chỗ nào?. Thứ hai, việc mọi người bất đồng quan điểm không có gì quan trọng. Hãy thực hành kỹ năng này với một vài cuốn tiểu thuyết mà bạn đã đọc.
Độc giả cần đặc biệt lưu ý đến các từ này và cả những từ bạn không hiểu rõ nghĩa. Quy tắc trên cũng được áp dụng với các bài tóm tắt và trình bày cốt truyện. Các quy tắc đọc để rồi tự ru ngủ mình dễ thực hiện hơn các quy tắc đọc để thức trong suốt quá trình đọc.
Kinh nghiệm chung được sử dụng nhiều nhất khi đọc các tác phẩm hư cấu, tiếp đến là các tác phẩm triết học. Những giả thuyết như thế được rút ra trực tiếp từ kinh nghiệm chứ không phải được chứng minh từ những giả thuyết khác. Những quy ước về các quy tắc xã giao và các tiêu chí phê phán trên sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi cơ bản thứ ba là: Cuốn sách có đúng không? Đúng ở chỗ nào?
Bạn nên nhớ rằng không phải lúc nào cũng nảy sinh một vấn đề rõ ràng giữa hai hoặc nhiều tác giả, nhưng đôi khi nó phải được tạo ra thông qua việc tìm hiểu quan điểm của tác giả về các vấn đề có thể không phải là mối quan tâm hàng đầu của họ. Chúng tôi đã đặt câu hỏi này với 25 độc giả, và hơn nửa trả lời là Nguồn gốc của loài người. Nhưng như ta đã lưu ý trong Chương 2, các cấp độ đọc mang tính tích luỹ.
Đối với một số cuốn sách, có thể bạn sẽ không tìm thấy gì. Đó có thể là lỗi lập luận không thống nhất (kết luận rút ra không phù hợp với các lý lẽ đã trình bày). Thay vì đọc nó như đọc một cuốn lịch sử, người đọc phải hiểu là có thể nó đã bị làm thiên lệch đôi chút theo cách mà bạn bè và người quen của nhân vật muốn anh ta được người khác biết đến.
Khái niệm toàn bộ của ông không chỉ là thời gian mà còn về các khía cạnh khác của cuộc sống. Cụ thể, cái tinh tuý của một bài thơ hầu như không nằm ở dòng đầu tiên, thậm chí trong cả khổ thơ đầu. Sau khi đặt câu hỏi cuốn sách chứng minh điều gì, bạn nên hỏi tiếp xem tác giả đang cố thuyết phục ai.