Không phải họ chọn theo lý tưởng người lớn đâu. Một tiếng họa mi, vài đợt gió xuân kéo mình rào rạt trên mái nhà, vừng thái dương từ dưới mí nước biển bò lên đốt đỏ một khu trời, gà eo óc gáy báo hiệu một ngày mới, chuyến về của người mẹ từ lâu xa vắng, lên đường để du lãm dịp hè, nhà có khách sang vân vân và vân vân. Sở dĩ từ lâu phái yếu không phát minh được nhiều công trình thuộc phạm vi trí thức là tại chế độ cổ hủ phong thực đ àn áp sự tiến triển của họ.
Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai. Lý tưởng là mộng nhưng phải đi đến thực tế. Tâm tình phức tạp của bạn trai trong tuổi nầy, cứ chung mà nói, không có gì đáng trách cả.
Nam giới có không ít người thày lay, đòn sóc có hạng. Thời gian sẽ ăn cướp ở bạn những kiều diễm nơi thân thể người tâm giao của bạn. Tất cả những thứ nầy là lỗ mọi khai thông tâm hồn bị náo động vì các luồng giao cảm phức tạp của họ.
Nhưng phải khôn ngoan: bạn trai nên nhớ ai cũng phải qua mùa bích mộng ấy. Họ đã không làm gì giúp chồng thành công rồi, lại không nuôi con mà đi mướn vú, đã không giữ con lại phú thác cho đứa ở, đã không lo ăn mặc cho chồng lại để mặc cho đầy tớ. Vì tự thấy mình no phồng và cứ tự thổi phồng mình lên nên nội tâm bị bọng về kiến thức, đức hạnh.
Về cảnh sống đời sau, về kinh nghiệm họ cười nhạo. Hơn một lần, tôi nói, xét cho kỹ tình tâm giao tự bản chất là cao quí. Trước mảnh gương, họ bất mãn nhiều hiện tượng tự nhiên của thân xác họ.
Những cuộc bàn tâm sự cách thành thực trong tinh thần tín cẩn, những cuộc chơi giải trí, những giờ đọc sách lành mạnh là tiên đan để trị bịnh cô độc của bạn trai dậy thì. Nếu họ có dòng máu nghệ sĩ, là một ngón nhạc, một bút thơ thì chính thời kỳ nầy họ sáng tác phong phú. Mấy lúc lòng cao hứng họ cho cuộc thế toàn những hường và hường.
Chắc bạn thường thấy người cha sau khi hoạt động nhiều ở trong sở công hay sở tư, về nhà tiếp tục sắp đặt cái nầy sửa lại cái kia. Nhưng con vịt mẹ lúc đẻ trứng ra không còn liên lạc về sinh lý như mẹ với con. Đời họ tôi thấy rất lên hương! Mà phải có tâm hồn cao cả anh dũng lắm mới làm được.
Đừng nói những bạn trai thường, nói ngay hạng đê mạc ấy vẫn có lòng tự trọng. Ơû học đường thì đáng rơi lệ. Tác giả cuốn Bạn sẽ nên người có thuật lại lời tự thú của một giáo sư đại học nói vềtính tự cao của mình.
Anh hai đang ngủ hả họng, họ lấy muối bọt và cột con tép sống nhét vô. Đó là dấu hiệu bạn trai có tâm hồn cao cả. Còn của bạn trai? Cứ chung mà nói, bạn trai lúc bé quá thì vô tư đối với vấn đề luân lý.
Phải đặt vấn đề chánh danh ở thời đại nầy. Nhưng khi đề cập các phương diện nầy, bạn nên có ý nghĩ thống quán về con người bạn trai và con người bạn gái. Điều mà mẹ kỵ cho con, mẹ sợ bao nhiêu người khác vì muốn giết linh hồn con dạy cho các sai lầm.