Cắt nghĩa thế nào cho đứa bé hay thanh niên sau khi nghe xong về huyền nhiệm sinh sản của loài người mà họ cảm thấy họ là kết quả khéo léo của Tạo hóa và họ ra đời do tình yêu cao cả được xây dựng trên hy sinh, cự khổ của cha mẹ và họ cảm thấy trìu mến cha mẹ hơn. Tôi quen một bạn trai ưa nhai răng cắn môi để cho thiên hạ coi anh là trầm tư mặc tưởng. Nhưng khi ngã ra ngủ, ngủ như chết.
Bạn trai không khác nhiều ông chồng, nhiều người cha trong gia đình, chiều chiều nằm yên trên ghế bố đọc sách, ngắm cảnh, hút thuốc cố ý tránh sự ồn ào của con cái, của cuộc nội trợ. Họ là nam nhưng lấy làm khoái có hình dáng, tâmtính đàn bà. Trong người đàn ông.
Nếu thiếu óc khiêm nhu và dè dặt họ có thể cao hứng cho các bậc lão thành là hũ lậu, các kẻ đương hoạt động là lầm đường, người đồng niên với họ là tư lự, giai cấp nhỏ hơn họ là ngây thơ. Nhiều người bị họ ghét chỉ tại vì đến bàn chuyện với họ, kể cả lúc kẻ nầy có việc cần, có việc ích lợi cho họ. Thượng đế giáng trần là Chúa Giêsu kia mà còn có khẩu hiệu: phục vụ chớ không để phục vụ.
Còn người nam cũng có lúc tuyệt vọng như bạn gái nhưng không thường tự tử đâu mà hễ gặp sớm duyên mới thì người tình xưa chóng thành kỷ niệm. Tôi biết lối học từ chương ngày xưa không hay và học mà không hiểu có thể không hành. Đọc tiểu sử danh nhân thế giới, bạn còn nhớ không những mối tình éo le, rắc rối của Nã Phá Luân.
Song xét về tâm lý học, theo tôi sở dĩ từ xưa đến nay trong các địa hạt văn học, nghệ thuật, kỹ thuật, v. Có lá bùa nầy là được tất cả. Tôi không hoàn toàn đồng ý tinh thần của câu nam nữ thọ thọ bất thân.
Có nhiều bạn gái nghe thiên hạ đồn thôi rằng họ bội tình yêu, đến khi gặp họ mặt lớn mặt nhỏ một hồi vì cũng phải đầu hàng trước những lời đính chánh khéo léo đầy gian mưu của họ. Họ đôi khi vì lý do cần thiết, tỏ ra dịu ngọt với ai đó một lúc. Anh tôi có một cháu trai, 12 tuổi.
Rồi chạy xuống nhà bếp coi còn cơm không, nói, ra chuồng heo coi heo nái ma ní đẻ mấy con, nói. người mẹ mắng con trai khi kẻ nầy yêu người gái xấu, là có con mắt bịt bạc. Họ quan niệm sống phải là trung tâm điểm cho lời khen của người, đồng thời cũng như của hậu thế.
Tôi gặp nhiều bạn hay quạu quọ, ít giao thiệp với bạn trai khác, ngay lúc họ mới ngủ trưa dậy mà có bạn gái đến thăm họ, họ cũng niềm nở cười, coi ngỡ ngàng, khô khan mà vẫn cười. Cha thì lạc hậu, nghiêm khắc, mẹ thì lỗi thời, ưa đay nghiến. Họ đặt mình vào một hoàn cảnh bế tắc:
Thành ra đời tình ái của họ tự nhiên chung thủy mà không hiểu rõ tâm lý ái tình của họ. Nhiều mụn cám nổi lên. Về đường xã giao với kẻ ngoài đối tượng yêu của họ, họ tỏ ra nhàm chán qua loa.
Phản ứng tâm lý đối ngoại của họ khi bị ai đả kích là quần quằn, quạu quọ. Ông từ trả lời: Vậy thì cháu còn thiếu một điều. Nếu loài cây ăn côn trùng từ kín đáo hút hết sinh lực của những côn trùng đến đậu trên nó thế nào thì dâm tật cũng tiêu diệt các vẻ đẹp tâm hồn con người thế ấy.