mà con người phải sống trong hy vọng chớ. Lấy nhục tình làm phương thế tìm nhục lạc: cho nhục tình là xấu mà vẫn tìm nhục lạc, tìm cách bẽn lẽn trong tinh thần che giấu. Vừa bước xuống diễn đàn vừa lau mồ hôi tôi gặp một bực trí thức bắt tay tôi.
Jean Le Presbytre dùng một tiếng nặng nề kêu họ: Đồ chó má. Không có ý sống đời như một Rosseau với Confession, một Gide với Cahier d'André Walter, bạn trai thường chỉ coi văn thơ là phương thế để thổ lộ tâm sự. Về già thì lòng họ teo héo lại.
Điều nầy ảnh hưởng độc hại đến tính tình của họ. Họ đem chuyện bạn khác, chuyện giáo sư, hàng xóm ra bàn. Rồi chạy xuống nhà bếp coi còn cơm không, nói, ra chuồng heo coi heo nái ma ní đẻ mấy con, nói.
Người ta không thấy làm lạ khi không có gọng kèm hôn nhân , họ làm hại dễ dàng bao nhiêu lòng băng tuyết của thiếu nữ, thay đổi bạn tình như thay áo. Bây giờ họ gạt cha mẹ để hoang học phí thì sau nầy làm công chức họ thụt két chánh phủ, ăn cướp đồng bào. Tôi nói rõ ý tôi thêm: bạn trai là phái yếu lúc tình yêu mới nở giữa hai tâm hồn khác phái.
Gia đình, quốc gia, nhân loại chờ đợi ở bạn nhiều. Bạn thử đọc sách coi. Tôi xin lược trích một đoạn.
Sự khôn ngoan của Thượng đế là: cho đặng một hài nhi ra đời, cho đặng cha mẹ khắng khít nhau, tìm hạnh phúc cho nhau, họ cộng lực nuôi dưỡng, giáo luyện nó phải có những lạc thú của ái tình và trong một khung cảnh hợp pháp là gia đình. Có gì đáng phục không chưa biết, mà khi chơi giỡn kiểu mất dạy ấy thấy toàn hèn hạ, lì lợm, vô duyên, trâng tráo, háo sắc, thèm duyên thôi. Thôi giá hoàn toàn đẹp, mang hình họ kè kè trong túi phỏng được lợi gì.
Con có nhớ con họa mi hót sau hè nhà mình và nhảy làm những hoa đ ào rụng, mẹ lượm cho con chơi không! Mùa xuân hoa cỏ cười. Vậy bây giờ người ta ghiền như á phiện. Bởi có bảntính đó nên họ thích hoạt động.
Thầy giáo còn xa lạ với tâm hồn tuổi xuân bất mãn họ, mỉa mai về tương lai họ. Họ thèm khát thời trang, không chịu thua chúng bạn về ăn mặc nhưng rồi cũng cho các y phục, dụng cụ dùng hàng ngày là tầm thường. Tôi gặp cậu trai 11 tuổi leo một cây dừa.
Bị cha mẹ rầy, họ giận không lâu. Sợ e trong khi ta muốn tìm sự sạch sẽ, giải sầu cho thân xác, tâm hồn, ta phải chuốc thêm những vết nhơ và khổ não. Họ có thể tự nhiên khạc nhổ, kêu mời thiên hạ thóa mạ gương mặt mà mấy tháng trước họ điên cuồng gở những trái hôn như thèm thịt sống.
Bạn trai ở thời hoa niên không tự đắc như Khuất Nguyên mà cho đời say hay đục cả. Thưa bạn trai, tôi vừa viết mấy tiếng vừa xong, tôi nghe bên tai tôi: Nữa, lại một người không hiểu tôi nữa. Bạn trai khi nô lệ hình thức, làm mồi ngắm nghía cho xã hội, bị óc duy vật xảo quyệt làm một hàng rào nhận đón mọi sự cởi mở, tiếp nhận những giá trị siêu nhiên.