Cái gì sẽ còn lại sau những sợ hãi, ham muốn của đời sống nhiều rối rắm đang ngày càng chiếm hết sự chú tâm của bạn? Chỉ là một gạch ngang ngắn ngủi - khoảng một, hai phân giữa ngày sinh và ngày mất – trên mộ bia của bạn. Ăn đồ ăn thiu thì bị đau bụng. Khi cái chết xảy đến, khi một cơ thể sống bị phân huỷ, Thượng Đế hay Vô Tưóng sẽ được chiếu sáng qua cánh cửa sổ được mở ra bởi sự phân hoại ấy.
Nhiều khi những người già hay người bệnh nặng bỗng trở nên thanh thoát trong những năm tháng ngắn ngủi cuối cùng của đời họ. Người đời có câu: “Đi đâu thì ở đó!”. Vì trong chiều không gian đó, bạn nối kết với nhau thành một trường ý thức, một tâm thức đồng nhất (56).
Cho nên khi bạn tự đồng hoá với trí năng và những suy tư không chủ đích ở trong đầu, bạn sẽ dễ dàng cảm thấy nhàm chán, và bất an. Đó chính là cái lý do ảo tưởng về bản ngã ở trong bạn được phát sinh – vì trong đầu bạn, bạn vô tình xem mình là một đối tượng. Hãy chú tâm đến khoảng trống - khoảng trống giữa hai ý tưởng khoảng không ngắn ngủi giữa những chữ trong một câu chuyện, giữa những nốt nhạc của tiếng dương cầm, hoặc khoảng trống giữa hơi thở vào và thở ra của bạn.
Một “hình tướng” của kinh nghiệm ấy ở trong tâm thức bạn đang bị phân rã đi. Bạn có thể tiếp chạm được cái Cái Biết này bằng cách ý thức trường năng lượng bên trong cơ thể mình, bằng cách cảm nhận sức sống, sự có mặt rộn ràng của sự sống ở trong cơ thể mình. Nhưng đó không phải là nỗi bất hạnh và cũng không phải là vấn đề gì của riêng bạn.
Đây chính là bản ngã, “cái Tôi” được làm nênbởi suy tư và những cảm xúc miên man ở trong đầu bạn. Nhưng hình tướng đó không thể tồn tại khi bạn có thái độ chấp nhận mọi việc. Bài học mà người thầy ấy (tức là bệnh tật) muốn dạy cho bạn là: “Có muốn chống cự cũng vô ích”.
Và làm sao cái Đó có thể tách rời với bản chất chân thực của bạn? Những biểu hiện tạm bợ của hình tướng liên hệ đến bạn (8), mà bạn nghĩ chính là bạn, được phát sinh và nuôi dưỡng bởi cái Đó, bởi Tâm. Đây là những khổ đau do chính mình tạo ra, nhưng bạn không hề nhận biết vì đối với tự ngã của bạn, đây là một điều rất thoả mãn. (38) Hiện Hữu: Là sự sống thênh thang đang diễn ra khắp nơi trong vũ trụ trong phút giây này.
Cảm nhận sự đồng nhất giữa mình với mọi vật đó chính là Lòng Xót Thương - một tình thương chân chính. Sự chú tâm chính là sự sáng suốt nguyên sơ, là tự thân của ý thức – là khả năng nhận biết ở trong mình. Tuỳ thuộc vào quan hệ của bạn với đời sống.
Khổ đau chỉ bắt đầu khi nào bạn bắt đầu đặt tên, hay dán nhãn hiệu lên một tình huống như thể đó là một điều gì xấu hoặc không hay đã xảy ra. Nói một cách khác: Bạn “dâng tặng tất cả khổ đau của bạn cho trời đất”. Khi bạn mang sự chú tâm của mình vào những cảm xúc ở trong mình, bỗng nhiên có một chút không gian và tĩnh lặng quanh nó.
Than phiền và phản kháng là hai thói quen cư xử khá phố biến của trí năng (27), qua đó, tự ngã ở trong bạn được củng cố. Bạn sẽ dễ thành công ở bên ngoài hơn khi nào bạn dadx thành công ở bên trong. Nhưng nhìn cho sâu, có phải chỉ duy nhất có một phút giây? Đời sống không phải là luôn luôn chỉ xảy ra ở “phút giây này”?
Đó như là một sự nhận biết về cái không gian mà trong đó những ý nghĩ và cảm xúc của bạn được diễn ra. Lúc dó, những thứ ấy trở thành chiếc vỏ cứng của bản ngã, rất khó để bị đập vỡ. Khi bạn chú tâm đến những khoảng trống đó, nhận thức về một cái gì đó, lúc ấy chỉ còn là nhận thức thuần khiết.