Họ cũng bất mãn cái gì đang có vì chán nhàm. Từ tâm tình tự kiêu ấy, bạn trai có đầu óc muốn cai trị thiên hạ, muốn ăn trên ngồi trước và ai cũng phải vâng phục mình. Ơû trên có chỗ tôi nói họ mơ mộng.
Ngay mấy trang đầu sách Sáng thế kỷ. Vì đó họ không thích người lớn hay chỉ điều khôn lẽ dại cho họ. Ông là trường của khôn ngoan.
Cho những bạn không có cơ hội đọc quyển ấy hay đã đọc mà không đủ thì giờ toát yếu, tôi ghi lại ở đây vài đại cương. Trong những sách bàn về tâm lý đã ra, tôi dám cả quyết mà không dè dặt rằng trong lãnh vực tình ái, người nam là phái yếu. Nhiều đời hoa phải tan tác vì những lời đường mật nầy.
Nhứt là vì trong vòng hai thế kỷ chót, người ta quá lạm dụng lòng hăng say của tuổi trẻ, tình yêu cuồng nhiệt cùng chí hy sinh dời non lấp biển của nó nên ta thấy có vô số thanh niên điên cuồng sống trong sự hứa hẹn mờ ảo và hư hỏng cuộc đời khi thấy các mộng của mình hoặc héo đi hoặc vẫn còn là mộng. Ít bữa sau không rẽ nữa, hớt cho thấp lè tè ở mép tai, chải cho ốp bọc vô đầu hình bầu dục cho đầu giống trái dưa hấu. Được chỉ giáo, trông nom thì đáng khen lắm.
Tương lai mà họ ao ước dệt toàn bằng mộng vàng. Tôi chỉ nói mặc cảm thôi chớ chưa nói những trường hợp bạn trai nói thẳng rằng người nữ nầy yếu, người nữ kia làm cái trò gì ra trò trống gì. Khi nào mà nhà hữu trách xử cứng rắn, họ đâm ra bất mãn, nói xã hội bất công.
Tôi không biết cường độ tình yêu trong bạn gái và bạn trai ai cao hơn, song tôi tin tưởng như hai lần hai là bốn bạn trai ghen không thua bạn gái. Tật ích kỷ nầy có thể đi đến chỗ quá lố, tàn nhẫn. Lời nói, lối xã giao của họ nói lên tâm hồn thành thực tự nhiên của họ.
Họ ưa cãi má để phá phách ngoài hè, nhưng má muốn trừ tật phá thì đem lá bùa nhát ông Kẹ. Đừng ai đòi ở họ địa vị xã hội hay chương trình của vị lai. Hồi lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi bắt được nhiều bức thư nữ sinh gởi cho bạn trai, thứ bạn trai có bao nhiêu là tình nhân.
Tình của bạn trai khi hướng ngoài gia đình thì phải đáp vào một đối tượng. Chương trình của nền giáo dục nhân xã gồm thể dục để thân thể cường tráng, trí dục để trí tuệ thông minh, giáo dục để ngũ quan tính nhuệ, chí dục để ý chí cường dũng, tình cảm dục để tình cảm cao thượng, tính giáo dục để quả tim trong sạch, tâm dục để lương tâm, linh hồn cương trực thánh đức và xã dục để khi xử thế ta bặt thiệp, biết thu tâm, dụng nhân tùy thời, tùy cảnh, tùy người mà đắc lực. Sự mất ăn mất ngủ nhiều khi gây tai hại đến tâmtính của họ không ít, những lúc thiếu thời mà cả đến lúc họ lão thành.
Ở những tổ chức giáo dục mà bạn trai được giao thiệp rộng với bạn gái thì bịnh đồng tính ái ít phổ thông nhưng tính dâm loạn hay phổ biến. Có nhiều hiện tượng thoái giảm bên trong cơ quan trái thận chẳng hạn, lúc 11 tuổi nặng hơn 16, 17 tuổi. Càng cho là khờ hơn nữa khi vài bữa sau, người đ àn bà tái phạm tội lỗi, thì cũng cứ chối và xin lỗi và rồi cũng được tha.
Mà lên 17 tuổi, tôi đần độn. Nếu không ai thẳng thắng khôn ngoan giúp sửa, nó cũng làm cho bạn trai sau nầy trên lãnh vực văn học, kinh tế, chánh trị, quân sự, nghệ thuật ưa tạo ra những chuyện quái lạ chỉ làm hại cho danh tiếng của họ và cho xã hội thôi. Còn cái khối tâm lý dầy đặc của tâm hồn làm sau bén mãn đến để am tường nếu không có sự thông cảm, cứu xét kỷ lưỡng trong thời gian lâu.